Monoklonale B-cel lymfocytose (MBL)

Monoklonale B-cellymfocytose (MBL) is geen aandoening maar een laboratoriumbevinding. MBL wordt gedefinieerd als de aanwezigheid van een kleine monoklonale B-celkloon in het perifere bloed van asymptomatische individuen. Deze cellen kunnen op chronische lymfatische leukemie (CLL) lijken. De prevalentie van MBL in de populatie boven de 40 jaar is 3-5% en het risico op ontwikkeling naar CLL met behandelindicatie bedraagt 1-2% per jaar.

Voor een MBL worden de volgende diagnostische criteria gehanteerd:

• Er wordt een klonale B-lymfocytenpopulatie gevonden.
• Deze B-lymfocyten hebben een specifieke immunofenotypering.
• Het absolute aantal B-lymfocyten is <5,0x109/L.
• Er zijn géén klinische B-symptomen zoals koorts, nachtzweten of afvallen; er zijn geen afwijkingen bij lichamelijk onderzoek (lymfadenopathie of hepatosplenomegalie); er is geen autoimmuunziekte of infectie.

Er kunnen verschillende varianten van MBL gevonden worden, afhankelijk van het aantal lymfocyten in het bloed en de immuunfenotypering. Voor iedere variant is een ander vervolg geïndiceerd, wat hier nader uitgelegd wordt.

Bij B-lymfocytenaantal <0,5x109/L met CLL fenotype: In het bloed worden <0,5x109/L monoklonale B cellen gevonden met een CLL fenotype. De kans op CLL is zeer klein. Er is geen reden om dit te vervolgen.

Bij B-lymfocytenaantal ≥0,5 - 5,0x109/L met CLL fenotype: In het bloed worden 0,5-5,0x109/L monoklonale B cellen gevonden met een CLL fenotype. Er is een kans op ontwikkeling tot CLL en er wordt huisartsen aangeraden om de patiënt jaarlijks te controleren. Deze controles dienen te bestaan uit het uitvragen van B-symptomen, lichamelijk onderzoek (gefocust op lymfadenopathie en hepatosplenomegalie) en een compleet bloedbeeld bij het laboratorium. Wanneer het aantal lymfocyten >5x109/L per jaar toeneemt, dient de frequentie van controle verhoogd te worden naar 3-6 maandelijks.

Een terugverwijzing naar de internist-hematoloog is geïndiceerd bij de volgende bevindingen:

• B-symptomen zoals koorts, zweten en afvallen
• Het lymfocytenaantal is >30x109/L
• Het aantal lymfocyten is binnen 1 jaar verdubbeld
• Er is een anemie (Hb <7,0 mmol/L)
• Er is een trombocytopenie (trombocyten < 100x109/L)

Bij B-lymfocytenaantal <5,0x109/L zonder CLL fenotype: In het bloed worden <5,0x109/L monoklonale B cellen gevonden zonder CLL fenotype. Er kan sprake zijn van een geleukemiseerd non-hodgkinlymfoom. Er is weinig bekend over het ziektebeloop bij deze variant. Daarom is een verwijzing naar de internist-hematoloog geïndiceerd voor controles.

NTVG. Monoklonale B-cellymfocytose: fysiologische bevinding of voorstadium van chronische lymfatische leukemie?

NTVH. Monoklonale B-cellymfocytose: incidentie, risicostratificatie en aanbevelingen voor de dagelijkse praktijk